تست وزوز گوش
تست وزوز گوش
یکی از شایع‌ترین نشانه‌هایی که معمولاً همراه با کاهش شنوایی است، وزوز گوش یا تینیتوس است. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که تینیتوس ممکن است در افراد با شنوایی نرمال نیز دیده شود.
امکان بروز وزوز گوش در هر سنی ممکن است اما شیوع آن در سالمندان به حدی است که در طبقه‌بندی سازمان بهداشت جهانی در رده‌ی دهم بیماری‌های مزمن در سالمندان پس از التهاب مفاصل، فشار خون بالا، مشکلات شنوایی، بینایی و… قرار می‌گیرد.
آمار‌ها نشان دهنده‌ی کاهش سن ابتلا به وزوز و همچنین افزایش روز افزون افرادی است که از این عارضه رنج می‌برند. چنانچه در گوش خود صدای اضافه‌ای مانند سوت، صدای آبشار و… احساس می‌کنید لازم است در اولین قدم برای ارزیابی وزوز گوش و انجام تست‌های مربوطه به کلینیک شنوایی مراجع کنید.
در کلینیک‌های شنوایی، شنوایی‌شناس ابتدا ممکن است از شما سؤالاتی راجع به کیفیت و سابقه‌ی وزوز شما بپرسد، سؤالاتی از قبیل:
- از چه زمانی وزوز شما شروع شده است؟
- آیا بیماری خاصی دارید یا داروی خاصی استفاده می‌کنید؟
- برای درمان وزوز خود چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
- صدای گوش شما شبیه چه چیزی است؟
- وزوز را از هر دو گوش احساس می‌کنید یا فقط یک گوش؟ و…
سپس لازم است که برای تعیین وضعیت آستانه‌های شنوایی و حساسیت شنوایی شما تست شنوایی سنجی کامل انجام شود. این تست شامل موارد زیر است:
تعیین آستانه‌های راه هوایی و استخوانی
در این تست، شنوایی‌شناس با فرستادن صدا‌های تون خالص در فرکانس‌های معین و در شدت‌های مختلف، آستانه‌های شنوایی شما یعنی کمترین صدایی که شما قادر به شنیدن آن هستید را در فرکانس‌های مختلف ارزیابی می‌کند.
تست‌های گفتاری
چون قسمت مهم و اعظم محتوای صوتی شنیده شده توسط انسان، گفتار است، لذا لازم است این آستانه شنوایی یا محتوای گفتاری نیز سنجش شنود. به این منظور شنوایی‌شناس کلماتی را در شدت‌های صوتی مختلف برای شما می‌خواند و از شما می‌خواهد آن را تکرار کنید. بر اساس تعداد کلماتی که درست تکرار کرده‌اید دو امتیاز SDS و SRT بدست می‌آید.
تست تمپانومتری
در این تست وضعیت گوش میانی شما یعنی وضعیت سلامت پرده گوش، استخوانچه‌ها و میزان تحرک آن‌ها، وجود عفونت گوش بررسی می‌شود.
رفلکس اکوستیک
در این تست واکنش عضله رکابی به صدا‌های بلند بررسی می‌شود.
تست ارزیابی وزوز گوش
بعد از تعیین وضعیت شنوایی و انجام تست‌های جامع سنجش شنوایی، شنوایی‌شناس بر طبق پروتکل‌هایی به بررسی کیفیت و نوع وزوز شما می‌پردازد.
تطابق فرکانس صدای گوش
در اولین مرحله شنوایی‌شناس صدا‌های تون خالص را در فرکانس‌های مختلف به گوش شما می‌فرستد و از شما می‌خواهد این صدا هارا با وزوز گوش خود مقایسه کرده و به او بگویید کدام صدا بیشترین شباهت را از لحاظ زیر وبمی با وزوز گوش شما دارد. به این ترتیب فرکانس وزوز شما بدست می‌آید.
حداقل سطح پوشاندن وزوز
شنوایی‌شناس با ارائه نویز بازیک باند با فرکانس مرکزی وزوز گوش شما تلاش می‌کند تا شما وزوز گوش خود را نشنوید و کمترین شدتی از نویز که می‌تواند وزوز شما را کاملاً بپوشاند را بدست می‌آورد.
ارزیابی واکنش وزوز گوش نسبت به صدا درمانی
در مرحله آخر شنوایی‌شناس ممکن است نسبت به اطلاعاتی که از شدت و نوع و میزان پوشش‌پذیری وزوز گوش شما بدست آورده است، برای شما صدا درمانی انجام دهد تا عکس العمل وزوز شما نسبت به وجود نویز را ارزیابی کند و اطلاعاتی در رابطه با پیش آگهی درمان وزوز، طول درمان و… را در اختیار شما قرار می‌دهد.
انواع وزوز گوش
وزوز عینی یا آبجکتیو
در این نوع وزوز، صدای احساس شده توسط بیمار می‌تواند توسط معاینه‌کننده نیز با ابزار‌هایی مثل استتوسکوپ شنیده شود. این نوع وزوز به نسبت نادر است اما می‌تواند انواع زیادی از صدا‌ها را شامل شود مثل شنیدن صدای ضربان در گوش که همزمان با ضربان قلب است و اغلب ناشی از مشکلات قلبی عروقی و یا پوکی استخوان کف جمجمه ناشی از مصرف دارو‌های خاص، کمبود کلسیم بدن، کهولت سن و… می‌باشد.
همچنین شنیدن صدای کلیک در گوش یا شنیدن صدای وزوز همزمان با دم و بازدم اغلب ناشی از اختلال عملکرد در شیپور استاش و باز و بسته شدن آن به علت ضعف انقباض عضلانی ناحیه شیپور استاش و نرم کام است که معمولاً به دنبال کاهش وزن ناگهانی، زایمان، مصروف دارو‌های مؤثر بر انقباض عضلات و… ایجاد می‌شود.
وزوز ذهنی یا سابجکتیو
این نوع وزوز تنها توسط بیمار شنیده می‌شود و شنوایی‌شناس برای درک چگونگی کیفیت آن تنها می‌تواندبا ارزیابی‌های ادیولوژیکی و ارسال صوت‌های تون خالص در شدت‌های مختلف، و پرسش از بیمار به آن دست یابد.
در این نوع وزوز، صحت اطلاعات بدست آمده کاملاً بر اساس گزارشی است که بیمار از وزوز خود به ادیولوژیست می‌دهد. وزوز سابجکتیو به نسبت شایع‌تر است و در اثر عوامل متنوعی رخ می‌دهد که تعدادی از آن‌ها عبارت است از:
افت شنوایی ناشی از افزایش سن یا نویز، تومور عصب شنوایی، عفونت گوش میانی، مشکلات مربوط به فک و دهان و دندان، مشکلات روان شناختی و…
عوامل ایجاد‌کننده وزوز
در این قسمت به بررسی انواع عوامل ایجاد‌کننده وزوز گوش فارغ از آبجکتیو یا سابجکتیو بودن آن می‌پردازیم.
عوامل مرتبط با سیستم شنوایی
این اختلالات مهم‌ترین عوامل ایجاد‌کننده وزوز هستند و می‌توانند با ایجاد درگیری در هر ناحیه از مسیر شنوایی، وزوز ایجاد کنند.
تعدادی از این عوامل عبارتند از:
کاهش شنوایی حسی عصبی
اغلب مبتلایان به وزوز، در این دسته قرار می‌گیرند. کاهش شنوایی می‌تواند
تومور عصب شنوایی
این تومور معمولاً بر روی عصب هشت (شنوایی و تعادل) ایجاد می‌شود وافت شنوایی ناشی از آن به صورت نزولی است و فرکانس‌های بالا (صدا‌های زیر) را درگیر می‌کند. از دیگر علائم آن می‌توان به سرگیجه، سر درد، حالت تهوع و… اشاره کرد.
این تومور خوش خیم است و اغلب با تشخیص به موقع با تست‌های الکترو فیزیولوژیک شنوایی و MRI قابل درمان است.
اتواسکلروز
یک بیماری گوش میانی است که به علت چسبندگی استخوانچه رکابی ایجاد می‌شود. اغلب پس از مدتی گوش مقابل نیز درگیر می‌شود.
کم شنوایی در فرکانس‌های پایین و وزوز و سرگیجه از دیگر علائم این بیماری است.
منیر
این بیماری مربوط به گوش داخلی است و اغلب دارای چهار علامت ویژه است سرگیجه دورانی از بیست دقیقه تا بیش از ۱۲ ساعت، وزوز با فرکانس بم یا پایین، کم شنوایی حسی عصبی نوسانی، احساس فضار یا پری در گوش.
منشأ این بیماری ناشناخته است اما معمولاً داروهایی از خانواده هیستأمین برای بهبود فشار مایع گوش و بهبود سرگیجه تجویز می‌شود و یا ممکن است جراحی انجام شود که البته هیچ یک تأثیری بر روی وزوز بیماران نخواهد داشت.
جرم گوش
استفاده زیاد از گوش پاک کن، هندزفری یا باریک بودن قطر کانال گوش و … می‌تواند باعث تجمع جرم در کانال گوش خارجی شود. درنتیجه اصطکاک به وجود آمده میان سرومن و پرده گوش فرد احساس وزوز می‌کند. این مورد پس از ساکشن و تخلیه جرم بهبود می‌یابد.
عوامل مرتبط با اختلالات قلبی و عروقی
بسیاری از بیماران دارای وزوز از مشکلات قلبی و عروقی نیز رنج می‌برند. مهم‌ترین علامتی که در وزوز این گونه بیماران مشاهده می‌شود ضربانی و یا نبض دار بودن وزوز و هماهنگ بودن این وزوز با ضربان قلب آنهاست.
اختلالاتی مثل تنگ شدن دیواره عروق، کم خونی یا فشار خون بالا می‌توانند این نوع وزوز را ایجاد کنند. معمولاً این وزوز با فرکانس پایین و بم است و با پیگیری روند درمان بهبود می‌یابد.
دارو‌ها
بعضی از دارو‌ها نیز می‌توانند به صورت جانبی وزوز و یا سرگیجه ایجاد کنند.
- داروهایی مانند آسپرین
- دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDها مانند ناپروکسن و‌اییوپروفن اگر به عنوان مسکن در طولانی مدت و بادوز بالا مصرف شوند.
بعضی آنتی بیوتیک‌ها مانند آزیترومایسین، استرپتومایسین، جنتا مایسین، - دارو‌های ضد افسردگی مثل سرترالین، سیتالوپرام، آمی تریپتیلین، نور تریپتیلین و…
- دارو‌های آرام بخش و خواب‌آور مثل آلپرازولام، دیازپام، لورازپام
- وزوز ایجاد شده توسط بعضی از این دارو‌ها موقتی است و با قطع مصرف دارو وزوز نیز از بین می‌رود اما بعضی دیگر نیز حتی با قطع مصرف دارو نیز باقی می‌ماند.
عوامل روانشناختی
یکی از عوامل مؤثر بر ایجاد وزوز گوش عوامل سایکولوژیک و اختلالات روحی و افسردگی هستند. نکته‌ای که در درمان این نوع بیماران حائز اهمیت است، همکاری و انگیزه‌ی بالای شخص بیمار برای بهبودی می‌باشد.
بی‌شک بدون همکاری بیمار و انگیزه واقعی او برای درمان و از بین رفتن وزوز و عدم درمان افسردگی به صورت موازی، درمان‌های توانبخشی وزوز نیز راهگشا نخواهند بود.
همچنین باید توجه داشت که علی رغم تمامی موارد ذکر شده به عنوان علت ایجاد و یا تشدید وزوز، همواره ممکن است شاهد بیماران با وزوز‌هایی با علت ناشناخته باشیم و دلیل واضحی به عنوان علت مستقیم ایجاد وزوز یافت نشود.
همچنین بسیاری از بیماران دارای وزوز ممکن است به طور همزمان یک یا چند مورد از علل ایجاد وزوز را داشته باشند. اما در هر صورت نکته‌ای که در درمان وزوز حائز اهمیت است پیگیری به موقع و عدم تعلل در شروع درمان توانبخشی وزوز و همچنین افزایش آگاهی پیرامون سبک زندگی مناسب درمان وزوزشامل تغذیه مناسب، خواب مناسب، حفظ سلامت روانی وامید به زندگی و کاهش تنش و اضطراب‌های محیطی و از همه مهم‌تر اعتماد کامل به درمانگر وگروه توانبخشی متخصص در درمان وزوز است.